Marker pravdy

Cikavoû ê istoriâ z ûrystkoû Hrystynoû Tyškun, vlasnyceû budivelʹnoï kompaniï «Zabudova», âka suprovodžuvala zastupnyka ministra osvity i nauky Ukraïny Igorâ Garbaruka pid čas vizytu ostannʹogo v lʹvivsʹku meriû.

Golovne z togo, ŝo pobačyly na vidomij svitlyni, lakonično zobraženo Procyšynom Oficijnym. Hrest i majže praktyčno, osoblyvo âk na šafu zalizty, ogolena cycʹka. Vsi typu v šoci.

Problema, vtim, ne v Hrystyni čy hresti, i navitʹ ne v ogolenyh cycʹkah. Problema v tomu, čym same perejmaêmosâ my, pospolyti, koly, âk to kažutʹ, vorog bilâ bramy. Znaête, menše za vse mene turbuê, hto z kym i âk sfotografuvavsâ, âkŝo ce ne fotografiï z pozycij VSU. Ot pravda, ce nav’âzanyj, spotvorenyj kontekst.

Problema ne v Tyškun, Sadovomu čy Garbaruku. Problema v nas odna, i zvaty ïï Kremlʹ.

Âkŝo my budemo čiplâtysâ za kyrylycû čy za budʹ-ŝo inše, ŝo pov’âzuê nas z Moskoviêû, – my budemo nazavždy pryv’âzani do cʹogo kontekstu istorij pro te, hto âki cycʹky maê i âk same ïh pokazuê. Nam maê staty ce realʹno bajduže, a âkŝo nam i ne bajduže, to my prosto ne maêmo pro ce govoryty tak bagato. Posmiâlysʹ\zdyvuvalysʹ\pozazdryly\poplûvalysʹ i zabuly. Try hvylyny. I, zvisno, nihto pro ci naši pozihannâ znaty ne povynen. Bo, po-druge, ce ne duže prystojno. A po-perše, ne damo sebe vidvolikty vid dijsno važlyvyh sprav.

Znaête, my – ti, hto opikuûtʹsâ ukraïnsʹkoû latynkoû, – vže bozna skilʹky rokiv ne čytaêmo novyny rosijsʹkoû. Žodnyh, navitʹ naukovyh. Bo statystyčno vse, ŝo napysano rosijsʹkoû – ce spotvorennâ pravdy, ce «Okeaniâ zavždy voûvala z Ostaziêû» (angl. «Oceania has always been at war with Eastasia»). Zvisno, ne na 100% ce tak, ale kraŝe – perevireno – vvažaty, ŝo ce tak. Rosijsʹka mova v novynah i pravda v novynah razom ne isnuûtʹ.

Ale do čogo tut kyrylycâ, spytaête vy. Do togo, ŝo my maêmo zrobyty dlâ prytomnyh, svidomyh ukraïnciv duže prostyj marker pravdyvosti. Prosto ŝob znaty: statystyčno vse, ŝo napysano ukraïnsʹkoû latynkoû, ce ne prosto pravda, ce ŝe j važlyvo z mirkuvanʹ stvorennâ ukraïnsʹkoï polityčnoï naciï. Taka naša meta.

My rozumiêmo, ŝo cû metu bude dosâgty až ne tak prosto. Na ce pidutʹ roky. Ale my maêmo ce robyty, ŝob nastupni pokolinnâ napevno rozumily, z âkyh liter možna zčytuvaty rozumnu j pravdyvu informaciû ukraïnsʹkoû movoû. I ci litery budutʹ latynsʹkymy.

I osʹ pravda, latynkoû my ne budemo obgovorûvaty vsiêû naciêû cycʹky, âkŝo jde vijna. Garazd, ne vsiêû naciêû, a ïï častynoû. Tiêû, âka čytatyme i pysatyme latynkoû.

My pracûêmo nad tym, ŝob tak narešti stalosʹ.

Tekst Borys Šavlov