«Nihto tak ne virytʹ u našu peremogu, âk â». Vnutrišnê borinnâ Volodymyra Zelensʹkogo, ŝob Ukraïna lyšalasʹ v borotʹbi

Žurnal TIME, 30 žovtnâ 2023, avtor: Sajmon Šuster

Volodymyr Zelensʹkyj zapiznûvavsâ.
Zaprošennâ na jogo vystup u budivli Nacionalʹnogo arhivu SŠA otrymaly kilʹka sotenʹ lûdej, zokrema lidery Kongresu i vysokopostavleni predstavnyky administraciï [prezydenta SŠA Džo] Bajdena. Vystup, âkyj mav staty golovnoû podiêû vizytu Zelensʹkogo naprykinci veresnâ, dav by jomu šans nadyhnuty SŠA na podalʹšu pidtrymku v borotʹbi z Rosiêû oratorsʹkym mystectvom, âkogo svit zvyk očikuvaty vid prezydenta Ukraïny voênnogo času. Ale vse pišlo ne tak, âk gadalosâ.
Togo dnâ Zelensʹkyj zatrymavsâ bilʹš niž na godynu čerez zustriči v Bilomu domi ta Pentagoni. Narešti prybuvšy dlâ vystupu o 18:41, vin mav vidstoronenyj i zbudženyj vyglâd. Jogo družyna, perša ledi Olena Zelensʹka, âka stoâla poruč iz nym na sceni, peredala jogo poslannâ pro stijkistʹ, a jogo vlasna promova vydalasâ nepryrodnoû, nemov vin hotiv âknajšvydše zakinčyty. Âkoïsʹ myti, rozdaûčy medali pislâ vystupu, vin poprosyv organizatoriv pryšvydšytysʹ.
Pizniše vin poâsnyv, ŝo tiêï noči vidčuvav vtomu ne tilʹky vid vyklykiv liderstva voênnogo času, a j vid postijnoï neobhidnosti perekonuvaty soûznykiv u tomu, ŝo z ïhnʹoû dopomogoû Ukraïna može peremogty.
«Nihto ne virytʹ u našu peremogu tak, âk â. Nihto», — skazav Zelensʹkyj v interv’û Time pislâ vizytu.
Za jogo slovamy, perekonannâ v cʹomu soûznykiv Ukraïny «zabyraê vsû tvoû sylu, vsû tvoû energiû. Rozumiête? Zabyraê stilʹky vsʹogo».
Staê dedali važče. Na 12-mu misâci [povnomasštabnoï — red.] vijny blyzʹko p’âtoï častyny terytoriï Ukraïny zalyšaêtʹsâ pid rosijsʹkoû okupaciêû. Desâtky tysâč soldativ i cyvilʹnyh zagynuly, i Zelensʹkyj pid čas svoïh vizytiv vidčuvaê, ŝo interes do vijny u sviti oslab. Tak samo, âk i rivenʹ mižnarodnoï pidtrymky.
«Najstrašniše, ŝo častyna svitu zvykla do vijny v Ukraïni. Vtoma vid vijny nakryvaê âk hvylâ. Ce vydno u SŠA, u Êvropi. I my bačymo, ŝo ŝojno vony počynaûtʹ trohy vtomlûvatysâ, dlâ nyh ce staê âk šou: „Â ne možu dyvytysâ cej povtor vdesâte“», — skazav vin.
U SŠA gromadsʹka pidtrymka dopomogy Ukraïni znyžuvalasâ vže kilʹka misâciv, i vizyt Zelensʹkogo ne zmig ïï ožyvyty. Za danymy opytuvannâ agentstva Reuters, provedenogo nezabarom pislâ vizytu Zelensʹkogo, blyzʹko 41% amerykanciv hočutʹ, ŝob Kongres postavyv Kyêvu bilʹše zbroï – porivnâno z 65% u červni, na počatku masštabnogo ukraïnsʹkogo kontrnastupu. Nastup ide bolisnymy tempamy i suprovodžuêtʹsâ velyčeznymy vtratamy, čerez ŝo Zelensʹkomu ŝe važče perekonuvaty partneriv, ŝo peremoga blyzʹka. Pislâ počatku vijny v Izraïli serjoznoû problemoû stalo same zberežennâ uvagy svitovoï gromadsʹkosti do Ukraïny.
Time vyrušyv za prezydentom Ukraïny ta jogo komandoû v Kyïv pislâ vizytu do Vašyngtona, spodivaûčysʹ zrozumity, âk vony vidreaguûtʹ na otrymani sygnaly, osoblyvo na napoleglyvi zaklyky do Zelensʹkogo borotysâ z korupciêû u vlasnomu urâdi ta na zgasannâ entuziazmu do vijny, âkij ne vydno kincâ. U svij peršyj denʹ u Kyêvi â zapytav predstavnyka otočennâ prezydenta, âk toj počuvaêtʹsâ. Ni sekundy ne vagaûčysʹ, vin vidpoviv: «Zlytʹsâ».
Jogo zvyčnyj blysk optymizmu, počuttâ gumoru, vminnâ rozburkaty naradu v komandnomu centri žartom abo dotepnym komentarem, — ničogo z cʹogo na drugyj rik povnomasštabnoï vijny ne zalyšylosâ.
«Zaraz vin pryhodytʹ, otrymuê informaciû, viddaê nakazy i jde», — skazav odyn iz davnih členiv jogo komandy.
Inšyj rozpoviv, ŝo Zelensʹkyj nasampered vidčuvaê, niby zahidni soûznyky jogo zradyly. Vony ne daly jomu zasobiv dlâ peremogy u vijni – lyše dlâ vyžyvannâ.
Ale jogo perekonannâ ne zminylysâ. Popry neŝodavni nevdači na poli boû, vin ne maê namiru zdavatysâ abo prosyty pro myr. Navpaky, jogo vira v ostatočnu peremogu Ukraïny nad Rosiêû zagartuvalasâ do takoï miry, ŝo turbuê deâkyh jogo radnykiv, — stala nepohytnoû i mežuê z mesianstvom.
«Vin sam sebe obmanûê», — z rozčaruvannâm skazav meni odyn iz jogo najblyžčyh pomičnykiv. «U nas ne zalyšylosâ variantiv. My ne peremagaêmo. Ale sprobujte skazaty jomu pro ce».
Za slovamy deâkyh pomičnykiv, upertistʹ Zelensʹkogo škodytʹ zusyllâm ïhnʹoï komandy zi stvorennâ novoï strategiï, novogo poslannâ. Pid čas obgovorennâ majbutnʹogo vijny odna tema zalyšaêtʹsâ zakrytoû — možlyvistʹ peregovoriv z Rosiêû pro myrnu ugodu. Sudâčy z ostannih opytuvanʹ, bilʹšistʹ ukraïnciv vidkydaûtʹ takyj krok, osoblyvo âkŝo vin označatyme vtratu budʹ-âkyh okupovanyh terytorij.
Zelensʹkyj tak samo kategoryčno proty navitʹ tymčasovogo peremyr’â.
«Dlâ nas ce označaê, ŝo my zalyšymo cû kryvavu ranu majbutnim pokolinnâm. Možlyvo, ce zaspokoïtʹ deâkyh lûdej u našij kraïni, ta j za ïï mežamy, prynajmni tyh, hto hoče zam’âty spravu za vsâku cinu. Ale dlâ mene ce problema, tomu ŝo my zalyšaêmosâ z ciêû vybuhovoû syloû. My tilʹky vidkladaêmo detonaciû», — skazav meni prezydent.
Zaraz vin maê namir vygraty vijnu na ukraïnsʹkyh umovah i zminûê taktyku, ŝob cʹogo domogtysâ. Usvidomlûûčy, ŝo potik zahidnoï zbroï može z časom vyčerpatysâ, Ukraïna naroŝuê vyrobnyctvo bezpilotnykiv i raket, âki vykorystovuûtʹ dlâ atak na rosijsʹki logistyčni maršruty, komandni centry i sklady boêprypasiv daleko za liniêû frontu. Rosiâ vidpovidaê na ce novymy bombarduvannâmy myrnogo naselennâ i novymy raketnymy udaramy po infrastrukturi, âka potribna Ukraïni, ŝob zabezpečyty teplo i svitlo v budynkah vzymku.
Zelensʹkyj nazyvaê ce vijnoû volʹ i poboûêtʹsâ, ŝo, âkŝo rosiân ne zupynyty v Ukraïni, bojovi diï vyjdutʹ za ïï meži.
«Â davno žyvu z cym strahom. Tretâ svitova vijna može počatysâ v Ukraïni, prodovžytysâ v Izraïli, zvidty perejty v Aziû, a potim spalahnuty deinde», — skazav vin.
Takym bulo jogo poslannâ u Vašyngtoni: dopomožitʹ Ukraïni zupynyty vijnu, poky vona ne pošyrylasâ, poky ne stalo zapizno. Vin poboûêtʹsâ, ŝo jogo audytoriâ perestala sluhaty.
Pid čas poperednʹogo vizytu Zelensʹkogo naprykinci 2022 roku u Vašyngtoni pryjmaly jogo âk geroâ. Za kilʹka dniv do Rizdva Bilyj dim vidpravyv po nʹogo litak VPS SŠA, âkyj zabrav prezydenta na shodi Polʹŝi ta dopravyv na ob’êdnanu bazu Endrûs nepodalik stolyci SŠA v suprovodi litaka-rozvidnyka NATO ta vynyŝuvača F-15 Eagle. Vystupaûčy na spilʹnomu zasidanni Kongresu togo večora, Zelensʹkyj ogolosyv, ŝo Ukraïna peremogla Rosiû «u borotʹbi za umy svitu».
 sluhav jogo promovu z balkona i narahuvav 13 raziv, koly Zelensʹkomu aploduvaly stoâčy, pislâ čogo kynuv rahuvaty. Odyn senator skazav meni, ŝo za try desâtylittâ roboty na Kapitolijsʹkomu pagorbi ne pam’âtaê žodnogo vypadku, koly inozemnyj lider otrymuvav by takyj zahoplenyj pryjom. Kilʹka pravyh respublikanciv vidmovylysâ vstavaty abo aploduvaty Zelensʹkomu, ale protâgom usʹogo mynulogo roku jogo pidtrymka oboma partiâmy prevalûvala.
Cʹogo razu atmosfera zminylasâ. Dopomoga Ukraïni stala kamenem spotykannâ v superečkah pro federalʹnyj bûdžet [SŠA]. Odyn iz zovnišnʹopolityčnyh radnykiv Zelensʹkogo u veresni zaklykav jogo vidmovytysâ vid poïzdky, poperedžaûčy, ŝo atmosfera zanadto nespryâtlyva. Lidery Kongresu ne dozvolyly Zelensʹkomu vystupyty z publičnym zvernennâm na Kapitolijsʹkomu pagorbi. Jogo pomičnyky namagalysâ organizuvaty jogo osobystyj vystup na Fox News ta interv’û z Oproû Vinfri. Ni te, ni inše ne vdalosâ.
Natomistʹ uranci 21 veresnâ Zelensʹkyj zustrivsâ z todišnim spikerom Palaty predstavnykiv Kevinom Makkarti, a potim vyrušyv u staru zalu Senatu, de zakonodavci vlaštuvaly jomu dopyt za začynenymy dveryma. Bilʹšistʹ tradycijnyh krytykiv Zelensʹkogo na zasidanni sydily movčky, a senator Ted Kruz pryjšov iz zapiznennâm bilʹš niž na 20 hvylyn. Demokraty, zi svogo boku, hotily zrozumity, v âkomu naprâmku ruhaêtʹsâ vijna i âk sylʹno Ukraïna potrebuê pidtrymky SŠA.
«Vony prâmo zapytaly mene: ŝo bude, âkŝo my ne peredamo vam dopomogu?» — zgaduê Zelensʹkyj. «A bude te, ŝo my prograêmo».
Vystup Zelensʹkogo spravyv glyboke vražennâ na deâkyh prysutnih zakonodavciv. Angus King, nezaležnyj senator vid štatu Men, zgadav, âk ukraïnsʹkyj lider skazav svoïm sluhačam: «Vy viddaête groši. My viddaêmo svoï žyttâ». Ale cʹogo vyâvylosâ nedostatnʹo. Za desâtʹ dniv Kongres uhvalyv zakonoproêkt, ŝob tymčasovo zapobigty šatdaunu. Dopomogy dlâ Ukraïny v nʹomu ne bulo.
Koly Zelensʹkyj povernuvsâ v Kyïv, uže nastaly osinni holody, i jogo pomičnyky namagalysâ švydše pidgotuvatysâ do drugoï zymy [povnomasštabnogo] vtorgnennâ. Rosijsʹki ataky na ukraïnsʹku infrastrukturu pryzvely do poškodžennâ elektrostancij i častyn elektromereži, čerez ŝo vona potencijno ne zmože zadovolʹnyty rizki strybky popytu pid čas znyžennâ temperatury. Try vysokopostavleni čynovnyky, vidpovidalʹni za vyrišennâ ciêï problemy, skazaly meni, ŝo ciêï zymy vidklûčennâ, najimovirniše, budutʹ serjoznišymy, a reakciâ naselennâ Ukraïny ne bude takoû poblažlyvoû.
«Mynulogo roku lûdy zvynuvačuvaly rosiân. Cʹogo razu vony zvynuvačuvatymutʹ nas u tomu, ŝo my nedostatnʹo pidgotuvalysâ», — skazav odyn iz nyh.
Morozy takož uskladnâtʹ prosuvannâ vijsʹk, zamorozyvšy liniû frontu ŝonajmenše do vesny. Ale Zelensʹkyj vidmovyvsâ z cym myrytysâ.
«Zamorozyty vijnu, na moû dumku, označaê ïï prograty», — skazav vin.
Jogo radnyky poperedyly mene, ŝo do nastannâ zymy slid očikuvaty masštabnyh zmin u vijsʹkovij strategiï ta serjoznyh perestanovok u komandi prezydenta. Za ïhnimy slovamy, dovedetʹsâ zvilʹnyty ŝonajmenše odnogo ministra, a takož generala, âkyj vidpovidaê za kontrnastup, ŝob zabezpečyty vidpovidalʹnistʹ za povilʹne prosuvannâ Ukraïny na fronti.
«My ne prosuvaêmosâ vpered», — skazav odyn iz blyzʹkyh pomičnykiv Zelensʹkogo. Za jogo slovamy, deâki frontovi komandyry staly vidmovlâtysâ vykonuvaty nakazy pro nastup, navitʹ âkŝo vony nadhodyly bezposerednʹo z Ofisu prezydenta.
«Vony hočutʹ prosto sydity v okopah i trymaty oboronu. Ale tak vijnu ne vygraty», — skazav vin.
Koly â zgadav pro ci zaâvy v rozmovi z odnym iz vysokopostavlenyh oficeriv, vin skazav, ŝo deâki komandyry praktyčno ne maûtʹ vyboru i ne možutʹ ne pidkorâtysâ nakazam zgory.
Za jogo slovamy, na počatku žovtnâ polityčne kerivnyctvo v Kyêvi zažadalo provesty operaciû z «povernennâ» mista Gorlivky — strategičnogo forpostu na shodi Ukraïny, âkyj rosiâny utrymuûtʹ i zapeklo zahyŝaûtʹ vže majže desâtʹ rokiv. U vidpovidʹ prolunalo zapytannâ: čym?
«U nyh nemaê ni lûdej, ni zbroï. De zbroâ? De artyleriâ? De novobranci?» — skazav oficer.
U deâkyh rodah vijsʹk nestača osobovogo skladu stala navitʹ bilʹš gostroû za deficyt ozbroênʹ i boêprypasiv. Odyn iz blyzʹkyh pomičnykiv Zelensʹkogo skazav meni, ŝo navitʹ âkŝo SŠA ta ïhni soûznyky peredadutʹ Ukraïni vsû obicânu zbroû, «u nas nemaê lûdej, âki budutʹ ïï vykorystovuvaty».
Vid samogo počatku vtorgnennâ Ukraïna vidmovlâêtʹsâ publikuvaty oficijni dani pro kilʹkistʹ zagyblyh i poranenyh. Ale, za amerykansʹkymy ta êvropejsʹkymy ocinkamy, kilʹkistʹ zagyblyh davno perevyŝyla 100 tysâč osib z kožnogo boku. Vijna tak pidirvala lavy ZSU, ŝo vijsʹkkomaty zmušeni pryzyvaty bilʹš doroslyh lûdej, a serednij vik soldata v Ukraïni zaraz stanovytʹ 43 roky.
«Ce vže dorosli čoloviky, âki j bez cʹogo maûtʹ problemy zi zdorov’âm. Ce Ukraïna, ne Skandynaviâ», — skazav blyzʹkyj pomičnyk Zelensʹkogo.
Na počatku [povnomasštabnogo] vtorgnennâ kartyna bula inakšoû. Terytorialʹni syly oborony povidomlâly, ŝo v perši desâtʹ dniv povnomasštabnoï vijny pryjnâly 100 tysâč novobranciv. Masovu mobilizaciû častkovo pidžyvlûvaly optymistyčni prognozy deâkyh vysokoposadovciv pro te, ŝo Ukraïna vygraê vijnu za kilʹka misâciv, a to j tyžniv.
«Bagato lûdej dumaly, ŝo zmožutʹ nenadovgo zapysatysâ v armiû i vzâty učastʹ u geroïčnij peremozi», — skazav drugyj člen prezydentsʹkoï komandy.
Zaraz pryzov v armiû značno znyzyvsâ. U miru aktyvizaciï pryzovnoï kampaniï po vsij kraïni v socialʹnyh merežah počaly šyrytysâ istoriï pro te, âk spivrobitnyky [terytorialʹnyh centriv komplektuvannâ] znimaûtʹ lûdej z potâgiv i avtobusiv i vidpravlâûtʹ na front. Inodi ti, hto maê groši, habarâmy «kupuûtʹ» sobi zvilʹnennâ vid služby, najčastiše — za medyčnymy pokazannâmy. Do kincâ lita taki fakty korupciï v systemi [TCK] staly nastilʹky pošyrenymy, ŝo 11 serpnâ Zelensʹkyj zvilʹnyv načalʹnykiv vijsʹkkomativ v usih oblastâh kraïny.
Rišennâ malo prodemonstruvaty jogo pryhylʹnistʹ borotʹbi z korupciêû. Odnak, za slovamy vysokopostavlenogo vijsʹkovogo, takyj krok vyjšov bokom — bez kerivnyctva pryzov praktyčno zupynyvsâ, a zvilʹnenyh čynovnykiv vyâvylosâ važko zaminyty, počasty tomu, ŝo reputaciâ vijsʹkkomativ bula zaplâmovana.
«Komu potribna taka robota?» — zapytuê oficer. «Ce vse odno ŝo povisyty na spynu tablyčku z napysom: „Korupciâ“».
Za ostanni misâci problema korupciï zagostryla stosunky Zelensʹkogo z bagatʹma jogo soûznykamy. Pered jogo vizytom u Vašyngton Bilyj dim pidgotuvav spysok antykorupcijnyh reform, âki mala provesty Ukraïna. Odyn iz pomičnykiv, âkyj vidviduvav iz Zelensʹkym SŠA, rozpoviv meni, ŝo propozyciï stosuvalysâ verhivky iêrarhiï deržavy.
«Ce buly ne propozyciï», — skazav inšyj radnyk prezydenta. «Ce buly umovy».
Zelensʹkyj vžyv nyzku kardynalʹnyh zahodiv, ŝob rozsiâty poboûvannâ SŠA. Na počatku veresnâ vin zvilʹnyv ministra oborony Oleksiâ Reznikova, člena svogo najblyžčogo otočennâ, âkyj potrapyv pid pylʹnu uvagu u zv’âzku z korupciêû v jogo ministerstvi. Dva radnyky prezydenta skazaly meni, ŝo osobysto vin ne buv pryčetnyj do korupciï.
«Ale vin ne zmig zabezpečyty porâdok u svoêmu ministerstvi», — skazav odyn iz nyh, vkazuûčy na zavyŝeni ciny, za âkymy Ministerstvo oborony oplačuvalo taki tovary, âk zymovi kurtky dlâ soldativ i âjcâ.
U miru pošyrennâ novyn pro ci skandaly prezydent dav svoïm spivrobitnykam suvoru vkazivku ne davaty žodnogo pryvodu zvynuvatyty ïh u zbagačenni. «Ničogo ne kupujte. Ne beritʹ žodnyh vidpustok. Syditʹ za stolom i movčky pracûjte», — opysav ci vkazivky odyn zi spivrobitnykiv.
Deâki spivrobitnyky Ofisu serednʹoï lanky poskaržylysâ meni na bûrokratyčnyj paralič i padinnâ moralʹnogo duhu čerez posylenu uvagu do ïhnʹoï roboty.
Za ïhnimy slovamy, standartna zarplata v Ofisi prezydenta — blyzʹko 1000 dolariv na misâcʹ (36,3 tys. grn) abo 1500 dolariv na misâcʹ (54,5 tys. grn) dlâ bilʹš vysokopostavlenyh spivrobitnykiv, ŝo značno menše, niž vony mogly b zaroblâty v pryvatnomu sektori.
«My spymo v kimnatah rozmirom 2 na 3 metry — pryblyzno âk u tûremnij kameri», — tak glava Ofisu prezydenta Andrij Êrmak opysav bunker, ŝo stav domivkoû dlâ Zelensʹkogo ta kilʹkoh jogo dovirenyh osib vid samogo počatku vtorgnennâ.
«My tut ne žyvemo na šyroku nogu. Cilyj denʹ, ŝodnâ my zajnâti borotʹboû v cij vijni», — skazav vin meni u svoêmu kabineti.
Na tli tysku na Ukraïnu čerez korupciû, â, možlyvo, naïvno vvažav, ŝo čynovnyky dviči podumaûtʹ, perš niž braty habari abo pryvlasnûvaty deržavni košty. Ale koly na počatku žovtnâ â skazav pro ce odnomu z providnyh radnykiv prezydenta, vin poprosyv mene vymknuty dyktofon, ŝob govoryty vilʹniše.
«Sajmone, vy pomylâêtesâ. Lûdy kradutʹ âk vostannê», — skazav vin.
Čynovnykiv ne «nalâkalo» navitʹ zvilʹnennâ ministra oborony, dodav vin, oskilʹky čystky [u vidomstvi] zatâgnulysâ. Ŝe v lûtomu Zelensʹkogo poperedyly, ŝo v ministerstvi procvitaê korupciâ, ale vin zvolikav bilʹše niž piv roku, bagatorazovo daûčy soûznykam šans rozv’âzaty problemy za začynenymy dveryma abo vidbutysâ poâsnennâmy. Na toj čas, âk vin pered svoïm vizytom u SŠA počav diâty, «bulo vže zapizno», skazav inšyj vysokopostavlenyj radnyk prezydenta. Zahidni soûznyky Ukraïny vže znaly pro skandal. Soldaty na fronti počaly vidpuskaty neprystojni žarty pro «âjcâ Reznikova» — novu metaforu korupciï.
«Reputacijnoï škody vže bulo zavdano», — skazav radnyk.
Zelensʹkyj u vidpovidʹ na moê zapytannâ pro cû problemu vyznav ïï serjoznistʹ i te, ŝo vona zagrožuê moralʹnomu duhu Ukraïny ta ïï vidnosynam iz zarubižnymy partneramy. Vin zapevnyv mene, ŝo borotʹba z korupciêû sered jogo golovnyh priorytetiv. Vin takož vyslovyv dumku, ŝo deâki inozemni soûznyky zacikavleni rozdmuhuvaty problemu, oskilʹky ce daê ïm pryvid prypynyty finansovu pidtrymku.
«Nepravylʹno, ŝob vony prykryvaly svoû nezdatnistʹ dopomogty Ukraïni, kydaûčysʹ cymy zvynuvačennâmy», — skazav vin.
Ale deâki z cyh zvynuvačenʹ važko zaperečuvaty. U serpni rozsliduvači ukraïnsʹkogo vydannâ Bihus.Info opublikuvaly vykryvalʹnu stattû pro golovnogo radnyka Zelensʹkogo z pytanʹ ekonomičnoï ta energetyčnoï polityky Rostyslava Šurmu. Z neï stalo vidomo, ŝo u Šurmy, kolyšnʹogo kerivnyka v energetyčnij galuzi, ê brat — spivvlasnyk dvoh kompanij, ŝo zajmaûtʹsâ sonâčnoû energetykoû i maûtʹ elektrostanciï na pivdni Ukraïny. Navitʹ pislâ togo, âk rosiâny okupuvaly cû častynu kraïny, vidrizavšy ïï vid ukraïnsʹkoï energosystemy, kompaniï dali otrymuvaly deržavni vyplaty za vyrobnyctvo elektroenergiï.
Nezaležne antykorupcijne vidomstvo NABU pislâ publikaciï vidkrylo kryminalʹnu spravu ŝodo Šurmy ta jogo brata, ŝo stosuêtʹsâ rozkradanʹ. Odnak Zelensʹkyj ne usunuv svogo radnyka z posady. Natomistʹ naprykinci veresnâ Šurma uvijšov do skladu delegaciï prezydenta u Vašyngtoni, i â bačyv, âk vin obminûvavsâ rukostyskannâmy z vysokopostavlenymy zakonodavcâmy ta čynovnykamy z administraciï Bajdena.
Nezabarom pislâ povernennâ Šurmy v Kyïv â pryjšov do nʹogo v kabinet na drugomu poversi Ofisu prezydenta. Za 11 misâciv z momentu mogo ostannʹogo vizytu atmosfera vseredyni kompleksu zminylasâ. Kyïv otrymav novi systemy PPO, zokrema amerykansʹki rakety Patriot, ŝo znyzylo ryzyk raketnogo udaru po ofisu Zelensʹkogo, tomu z bagatʹoh pidvikonʹ znâly mišky z piskom. U korydorah bulo tak samo temno, ale ïh vže ne patrulûvaly soldaty z avtomatamy, a ïhni karematy i sporâdžennâ znykly. Deâki pomičnyky prezydenta, zokrema j Šurma, pereodâglysâ z vijsʹkovogo v cyvilʹne.
Sydâčy zi mnoû u svoêmu kabineti, Šurma skazav, ŝo zvynuvačennâ na jogo adresu ê častynoû polityčnoï ataky, oplačenoï odnym iz vnutrišnih vorogiv Zelensʹkogo.
«Vkynuly šmatok l**na», — skazav vin, čystâčy pered svoêï biloï nakrohmalenoï soročky. «A teper my zmušeni poâsnûvaty, ŝo čysti».
Zdavalosâ, jogo ne turbuê, ŝo jogo brat — velykyj gravecʹ u galuzi, âku kuryruê Šurma. Navpaky, vin majže piv godyny namagavsâ perekonaty mene v tomu, ŝo pislâ vijny na vidnovlûvani džerela energiï čekaê zolota lyhomanka.
Možlyvo, prypustyv â, na tli vsih poboûvanʹ čerez korupciû v Ukraïni Šurmi, âkyj perebuvaê pid slidstvom u spravi pro rozkradannâ, varto bulo b pity u vidstavku abo prynajmni peresydity poïzdku Zelensʹkogo u Vašyngton udoma. U vidpovidʹ vin znyzav plečyma.
«Âkŝo my tak včynymo, zavtra pid prycilom opynâtʹsâ vsi členy komandy», — skazav vin. «Polityka povernulasâ, i v cʹomu vsâ problema».
Za kilʹka hvylyn Šurmi nadijšlo terminove povidomlennâ, âke zmusylo jogo perervaty našu besidu. Prezydent sklykav staršyh pomičnykiv na naradu u svoêmu kabineti. Zazvyčaj vranci ponedilka komanda Ofisu zbyralasâ na strategičnu naradu, na âkij skladaly plan dij na tyždenʹ. Ale cʹogo razu vse bulo inakše. Za vyhidni palestynsʹki terorysty žorstoko vbyly sotni myrnyh žyteliv na pivdni Izraïlû, ŝo zmusylo izraïlʹsʹkyj urâd zaprovadyty blokadu sektoru Gazy j ogolosyty vijnu ruhu HAMAS. Zelensʹkyj iz pomičnykamy namagalysâ zrozumity, čym obernetʹsâ dlâ nyh câ tragediâ, skupčyvšysʹ navkolo stolu.
«U mene golova jde obertom», — skazav meni odyn iz nyh, zalyšaûčy naradu poobidi. «Zaraz vse rozvyvatymetʹsâ duže švydko».
Z peršyh dniv rosijsʹkogo vtorgnennâ golovnym priorytetom Zelensʹkogo i, možlyvo, jogo golovnym vneskom v oboronu kraïny bulo pryvernennâ uvagy do Ukraïny ta zgurtuvannâ demokratyčnoï svitovoï spilʹnoty navkolo ïï borotʹby. Z počatkom vijny v Izraïli obydva ci zavdannâ značno uskladnylysâ. Uvaga soûznykiv Ukraïny u SŠA ta Êvropi, a takož svitovyh ZMI, švydko pereklûčylasâ na sektor Gazy.
«Ce logično», — skazav meni Zelensʹkyj. «Zvyčajno, my prograêmo vid podij na Blyzʹkomu Shodi. Tam gynutʹ lûdy, i potribna dopomoga vsʹogo svitu, ŝob vrâtuvaty žyttâ, vrâtuvaty lûdstvo».
Zelensʹkyj hotiv dopomogty. Pislâ ekstrenoï narady z pomičnykamy vin zvernuvsâ do izraïlʹsʹkogo urâdu po dozvil vidvidaty ïhnû kraïnu na znak solidarnosti. Nastupnogo tyžnâ izraïlʹsʹki ZMI opublikuvaly vidpovidʹ: «Čas ŝe ne nastav».
Za kilʹka dniv prezydent Bajden sprobuvav vyjty z gluhogo kuta, svidkom âkogo Zelensʹkyj stav na Kapitolijsʹkomu pagorbi. Zamistʹ togo, ŝob zaproponuvaty Kongresu dlâ golosuvannâ ŝe odyn okremyj paket dopomogy Ukraïni, Bajden ob’êdnav jogo z inšymy priorytetamy, zokrema, z pidtrymkoû Izraïlû ta ohoronoû kordonu SŠA i Meksyky. Zagalʹna suma paketa — 105 mlrd dolariv, z âkyh 61 mlrd dolariv pryznačaêtʹsâ Ukraïni.
«Ce rozumna investyciâ, âka prynosytyme dyvidendy amerykansʹkij bezpeci protâgom bagatʹoh pokolinʹ», — skazav Bajden.
Ale ce takož bulo vyznannâm togo, ŝo sama po sobi dopomoga Ukraïni vže ne maê velykyh šansiv u Vašyngtoni. Koly â zapytav pro ce Zelensʹkogo, vin vyznav, ŝo u Bajdena, shože, zv’âzani ruky čerez opozyciû Respublikansʹkoï partiï. Za jogo slovamy, Bilyj dim dosi pryhylʹnyj ideï nadannâ dopomogy Ukraïni. Ale argumenty pro spilʹni cinnosti vže ne maûtʹ velykogo vplyvu na amerykansʹkyh politykiv ta ïhnih vyborciv.
«Polityka taka. Vony zvažuûtʹ vlasni interesy», — skazav vin meni zi vtomlenoû posmiškoû.
Na počatku rosijsʹkogo vtorgnennâ misiâ Zelensʹkogo polâgala v tomu, ŝob zberegty solidarnistʹ lûdstva. Zaraz jogo zavdannâ uskladnylosâ. U svoïh zarubižnyh poïzdkah i prezydentsʹkyh telefonnyh rozmovah vin maê perekonaty svitovyh lideriv u tomu, ŝo dopomoga Ukraïni vidpovidaê ïhnim nacionalʹnym interesam, ŝo vona, za vyslovom Bajdena, «prynese dyvidendy». Dosâgty cʹogo staê dedali važče v miru narostannâ globalʹnyh kryz.
Odnak, opynyvšysʹ pered vyborom: zamorozyty vijnu abo prograty ïï, Zelensʹkyj ne bačytʹ inšogo vyhodu, okrim âk prodovžuvaty borotʹbu vzymku i dali.
«Â ne dumaû, ŝo Ukraïna može dozvolyty sobi vtomytysâ vid vijny. Navitʹ âkŝo htosʹ vidčuvaê vtomu, bagato hto z nas cʹogo ne vyznaê», — skazav vin.
Najmenše za vsih — prezydent.

Oryginal
Pereklad nv.ua