Dvi važlyvi dumky pro vijnu u serednʹostrokovij perspektyvi

«Kolyvannâ, podibni do tyh, ŝo my sposterigaly za ostanni 48 godyn, i ti, âki my, jmovirno, pobačymo v majbutnʹomu, povynni formuvaty naši vidpovidi, ale ne naši cili»

Kontrnastup Ukraïny na pivničnomu shodi – i vyzvolennâ za odyn denʹ terytoriï, na zavoûvannâ âkoï v Rosiï pišov misâcʹ čy bilʹše, – zahoplûê duh. I navitʹ nadyhaê. Ale ci novyny takož maê zvučaty tverezno. Krim togo, vony pokazuûtʹ, naskilʹky nam važko analizuvaty cû vijnu.

Ne dali âk učora, konsensus u zahidnyh polityčnyh kolah – u tomu čysli sered ekspertiv ta oficijnyh osib SŠA, Velykobrytaniï ta ÊS – polâgav u tomu, ŝo Rosiâ ne vygraê ciêï vijny, ale v toj že čas ïï ne vygraê i Ukraïna. Važko bulo znajty kogosʹ, hto viryv by, ŝo Ukraïna može dosâgty značnyh uspihiv u povernenni terytorij. Protâgom dvoh abo bilʹše misâciv usi nebezpidstavno vvažaly, ŝo ce vijna na vysnažennâ.

Kontrnastup [Ukraïny] na pivdni jšov tâžko, nadhodyly povidomlennâ pro velyki vtraty. Na cʹomu tli na Zahodi narostaly oznaky vtomy vid vijny. U rezulʹtati navitʹ ti, hto nezminno pidtrymuvav Ukraïnu, počaly šukaty varianty togo, âk možna dosâgty prypynennâ vognû. Propozyciï podolaty vtomu šlâhom vkladennâ zusylʹ u švydšu peremogu v osnovnomu ne buly počuti.

Sʹogodni rozmova, očevydno, jde v zovsim inšomu klûči: zaraz nihto ne znaê, âk daleko ukraïnsʹki syly zmožutʹ prosunutysâ, âkyj impulʹs vony zmožutʹ stvoryty i âk ce zminytʹ harakter vijny. Ale raptovo rozmovy pro vijnu na vysnažennâ vyparuvalysâ. Âk neodnorazovo pysav mij kolega [profesor Korolivsʹkogo koledžu Londona] Lourens Fridman, vijna za svoêû suttû neperedbačuvana. Ce ne linijne rivnânnâ, ne rezulʹtat aryfmetyčnyh manipulâcij iz kulâmy ta bombamy. Ce âvyŝe, pryčetne do emocij, i vijna značnoû miroû zaležytʹ vid obstavyn. Na vijni – âk i v polityci – vira v te, ŝo stanetʹsâ dali, može buty važlyvišoû za te, ŝo stalosâ naspravdi. I dumky možutʹ zminûvatysʹ myttêvo.

Bilʹše togo, u žorstokomu konflikti taki perekonannâ prosâknuti sylʹnymy emociâmy, âki možutʹ prydušyty racionalʹne myslennâ. Vypadkovyj, emocijnyj ta minlyvyj harakter vijny stvorûê serjozni problemy dlâ analityky.

Navitʹ âkŝo my zmožemo otrymaty točnu kartynu vijny sʹogodni, nam zavždy bude važko namalûvaty dostovirnu kartynu vijny zavtra. I ce tak samo virno sʹogodni, âk i včora.

Prynadno prypustyty, ŝo včorašnâ versiâ z vijnoû na vysnažennâ bula pomylkovoû, i ŝo teper rezulʹtat ciêï vijny zaležatyme vid zdatnosti Rosiï protystoâty nastupu Ukraïny.

Ale istoriâ z vijnoû na vysnažennâ ne bula nepravylʹnoû včora: vona stala nepravylʹnoû lyše sʹogodni. Tak samo obnadijlyvi istoriï, âki my čuêmo sʹogodni – istoriâ pro posylennâ ukraïnsʹkoï armiï ta rujnuvannâ rosijsʹkyh oboronnyh linij – virni sʹogodni, ale cilkom možutʹ vyâvytysâ nevirnymy zavtra.

Takym čynom, urok polâgaê v tomu, ŝo my maêmo vyznaty trudnoŝi – âkŝo ne marnistʹ – prognozuvannâ. Prynajmni nam treba perestaty prypuskaty, ŝo majbutnê vijny – ce linijna proekciâ togo, ŝo my bačymo sʹogodni, hoč by âkym buv cej denʹ. Pryčyna, čerez âku nam potribno prypynyty sproby peredbačyty majbutnê vijny – krim togo, ŝo my ne možemo zrobyty ce z âkoûsʹ točnistû, – u tomu, ŝo akt peredbačennâ pryv’âzuê polityku do fikciï ta pryzvodytʹ do nepravylʹnyh rišenʹ.

Zrobleni prognozy formuvaly polityčni rišennâ, sprâmovani na znyžennâ vytrat vijny na vysnažennâ, zmenšennâ vtomy i vyžyvannâ u vijni, v âkij nemožlyvo peremogty. Prognozy, zrobleni sʹogodni, možutʹ buty zoseredženi na posylenni perevagy Kyêva. I te, j inše – ce reakciâ na sʹogodennâ, a ne na majbutnê. Vyznannâ togo, ŝo my ne možemo peredbačyty majbutnê vijny, maê zvilʹnyty nas dlâ pryjnâttâ rišenʹ na osnovi dovgostrokovyh cilej, a ne efemernyh prypuŝenʹ pro ïhnû dosâžnistʹ.

Zoseredžennâ uvagy na cilâh, a ne na ïhnij dosâžnosti, ne označaê, ŝo my povynni ignoruvaty realʹnistʹ. Zovsim navpaky: realʹnistʹ taka, ŝo bagato z togo, ŝo, âk zdaêtʹsâ, my znaêmo pro dosâžnistʹ, ê vygadkoû. Ukraïnsʹki vijsʹka na pidstupah do Donecʹka ŝe včora vydavalysâ fikciêû. Zoseredyty uvagu na cilâh označaê dotrymuvatysâ togo, ŝo my znaêmo, i ne vdavaty, ŝo naše rozuminnâ sʹogodennâ pošyrûêtʹsâ na majbutnê.

Potim my možemo skoryguvaty sytuaciû, ale z akcentom na strategični cili, a ne rozroblâty novi strategiï ŝorazu, koly majbutnê zminûêtʹsâ. Vyznannâ togo, ŝo “majbutnê” može i neodnorazovo zminûvatymetʹsâ pid čas vijny, maê dozvolyty provodyty bilʹš poslidovnu ta uzgodženu polityku.

Kolyvannâ, podibni do tyh, ŝo my sposterigaly za ostanni 48 godyn, i ti, âki my, jmovirno, pobačymo v majbutnʹomu, povynni formuvaty naši vidpovidi, ale ne naši cili. Zreštoû, my ne možemo kontrolûvaty majbutnê. Ale my možemo kontrolûvaty, âk my dumaêmo pro nʹogo, i ŝo my robymo, ŝob stvoryty jogo.

(с) Sem Grin, dyrektor Instytutu vyvčennâ Rosiï Korolivsʹkogo koledžu Londona

«Vyhid na vsi kordony Ukraïny ne prypynytʹ vijnu i ne prynese nam myru»

Ê odyn nebezpečnyj mif u golovah bagatʹoh ukraïnciv. Formulûêtʹsâ vin pryblyzno tak: treba vykynuty rosiân za liniû kordonu, i vijna zakinčytʹsâ. My vidbylysâ, ûhu, peremoga i šampansʹke.
Ce povna fignâ. I fignâ nebezpečna.
Naočnyj pryklad. Včora rosijsʹki vijsʹka bulo vidkynuto za kordon majže po vsij terytoriï Harkivsʹkoï oblasti. Tobto vidbulosâ pryblyzno te same, pro ŝo mriûtʹ ukraïnci – vyhid na kordony 1991 roku – tilʹky v miniatûri.
Čy vrâtuvalo ce Harkivsʹku oblastʹ vid raketnogo udaru? Čy perestaly u Harkivsʹkij oblasti gynuty lûdy?
Ni. Ne vrâtuvalo i ne perestaly. Bo Rosiâ vlaštuvala obstril z Kaspijsʹkogo morâ, duže daleko vid našyh kordoniv.
I vyhid na vsi kordony Ukraïny takož ne prypynytʹ vijnu i ne prynese nam myru. Âk minimum doky u Rosiï zalyšaûtʹsâ rakety. Kordon – ce, za velykym rahunkom, lyše liniâ na mapi. Ce te, pro ŝo htosʹ kolysʹ domovyvsâ slovamy na paperi. Socialʹnyj konstrukt.
Žoden kordon sam po sobi nikogo ne zahystytʹ. Zahyŝaûtʹ prykordonnyky, PVO i ZSU.
Rosiâ, progravšy vijnu na našij terytoriï, ne zupynytʹsâ. Vona vže – ŝe ne progravšy ostatočno – perejšla do ostannʹoï strategiï slabkyh: teroryzmu. Obstril TEC – ce vidkrytyj terorystyčnyj akt, bo obstril TEC ne zmože zupynyty nastup ZSU.
I nam vsim potribno rozumity, ŝo Rosiâ prodovžytʹ terorystyčni diï. Navitʹ koly my vykynemo ïh i z Hersonŝyny, i z Donbasu, i z Zaporizʹkoï oblasti ta Krymu. Osoblyvo todi.
I naša strategiâ maê buty prostoû.

1. Pereozbroênnâ ukraïnsʹkoï armiï iz akcentom na raketne ozbroênnâ. Na kožnu raketu u Harkivsʹku oblastʹ maê letity dvi u Moskovsʹku čy Kursʹku. Dva oka za oko. Z nymy pracûê tilʹky tak.
2. Kurs na povne znyŝennâ rosijsʹkoï deržavnosti, na rozzbroênnâ zalyškiv Rosijsʹkoï Federaciï i demilitaryzaciû.
3. Publičnyj sud nad vsima, hto viddavav zločynni nakazy, skoûvav vijsʹkovi zločyny i včynâv akty teroryzmu na terytoriï Ukraïny, vklûčno iz včorašnʹoû raketnoû atakoû.
4. Vidmova vid mifiv u golovi. Ce važlyvo.
   My maêmo spravu z kraïnoû-terorystom. A vid teroryzmu ne zahyŝaûtʹ kordony. Terorystiv znyŝuûtʹ. Krapka.

(с) Ûrij Gudymenko, Peršyj veršnyk u partiï Demokratyčna Sokyra