«Kerivnyctvo kraïnoû, trâscâ, maê buty vlaštovano ne tak»

Âk i vsi, pročytala včora material Washington Post, i vin mene, âk i vsih, vrazyv, ale zdaêtʹsâ, mene vrazyly ne ti reči, ŝo inšyh. Âkŝo duže korotko, v materiali opysani dvi systemy funkcionuvannâ deržavy: amerykansʹka i naša. Systema, v âkij ê tak zvanyj «zahyst vid durnâ» i systema, v âkij takogo zahystu ne isnuê. Paralelʹno v stričci čytaû žartivlyve opytuvannâ – a ŝo b vy zrobyly, âkby točno znaly, koly počnetʹsâ vijna? I lûdy vidpovidaûtʹ desʹ take: ne kuplâla by novyj matras v grudni. Kupyv by soli. Poïhav by vidpočyty pered tym. Vzâv by kredyt na milʹjon gryvenʹ i kupyv baksy. I take inše, inodi kumedne inodi ni, ale v budʹ-âkomu razi duže pobutove. Â bula z tyh, ŝo realʹno viryv v možlyvistʹ bombarduvanʹ Kyêva. Za tyždenʹ do počatku â skazala mami – mama, za kilʹka dniv počnetʹsâ vijna, tut bude nebezpečno, davaj â vidveze tebe za kordon do tvoêï podrugy Ally, vona ž davno tebe zaprošuvala. Mama skazala – ŝo za durnâ? Â ne poïdu. Vony i mynulogo roku stoâly v nas na kordonah y vse skinčylosʹ ničym, ce prosto zagostrennâ, vono može misâcâmy tryvaty, to ŝo meni, pivroku v Ally sydity? A žyty tam na ŝo? Ta j zarady čogo? I ne poïhala. Âk na mene, reakciï Zelensʹkogo ta našogo dypkorpusu, opysani v interv‘û, strašni ne tym, ŝo vony zločynni abo pidstupni. Vony strašni tym, ŝo anitrohy ne vidriznâûtʹsâ vid reakcij moêï mamy i lûdej v opytuvanni: vony pobutovi. Tobto vony reaguûtʹ na svij hlopsʹkyj rozum, âk peresični lûdy, ŝo malo znaûtʹ i voliûtʹ ne zamyslûvatysʹ pro skladne, strašne i pogane, adže ne možutʹ cʹomu ani zavadyty ani pidgotuvatysʹ. Uâvitʹ, kaže Kuleba – odni vas lâkaûtʹ, a inši klipaûtʹ očyma i kažutʹ, ŝo ci lâkalky – durnâ. I ŝo vam robyty? Ce mogla b skazaty moâ mama i â b ïj navitʹ pospivčuvala. Ale trâscâ, Kuleba tak govoryty NE MOŽE – i ne može uhvalûvaty rišennâ v takyj sposib. Zelensʹkyj vidpovidav Bajdenu, âk vidpoviv by dâdʹko v peredmisti, âkby do nʹogo u dvir zaletily marsiany i skazaly, ŝo bude vijna. Nu dobre, bude, skazav by vin – a vy može daste meni ŝosʹ marsiansʹke, raz taka tema? Nu znaête, dlâ zahystu (a sam dumaê – v hazâjstvi zgodytʹsâ). A, ne daste? Nu ok, dâkuû ŝo poperedyly. I pišov by dali poratysʹ po gospodarstvu. Nu dijsno: ŝo peresičnyj dâdʹko može protystavyty vijni? Pofarbuvaty parkan? Polagodyty zamky? Kupyty soli? Vono abo bude abo ni, ce âk cunami, prosto treba perežyty. Ale kerivnyctvo kraïnoû, trâscâ, maê buty vlaštovano ne tak. I tut ne pro Zelensʹkogo, a pro polityčnu kulʹturu Ukraïny v cilomu, pry vsih prezydentah. Duže dobre pam‘âtaû stenogramu zasidannâ RNBO 2014 roku. Toj samyj treš. Čym vidriznâêtʹsâ metod upravlinnâ, skažimo, SŠA vid našogo? I tam i tut ê polityky dovbojoby i časom ïh navitʹ bilʹšistʹ. I tam i tam ê korupciâ, boâguztvo, vidverta duristʹ i dribni rozbirky. Ale. Koly nastaê moment H, v polityčnij systemi SŠA vmykaêtʹsâ specialʹnyj režym. Kožne važlyve vidomstvo počynaê pracûvaty za pevnym, zazdalegidʹ rozroblenym protokolom, âkyj peredbačaê rizni varianty rozvytku podij. Ne važlyvo, čy virytʹ okremyj polityk A v vijnu čy ni – âkŝo rivenʹ zagrozy peretnuv pevnu mežu, rozvidka, armiâ, FBR i dypkorpus pracûûtʹ na avtomati i ce dosytʹ dobre pokazano v teksti. Ce ne pytannâ viry, ce algorytmy zahystu deržavy. Mynaê nebezpeka – i politykum SŠA znov peretvorûêtʹsâ v kublo marnoslavnyh idiotiv. V našij deržavi, v algorytmah ïï isnuvannâ, nema togo momentu, koly prezydent, sylovyky i politykum prypynâûtʹ čuhaty brûho nad sportyvnymy štanâmy i rozmirkovuvaty – bude čy ne bude. Vony do ostannʹoï myti virâtʹ, ne virâtʹ, boâtʹsâ, panikuûtʹ, hajpuûtʹ abo vtekaûtʹ – ŝo komu bilʹš do vpodoby. Deržava ta ïï struktury ne maûtʹ avtomatyčnogo režymu zahystu vid durnâ, perehodu v režym H. Jogo ne vbudovano v systemu. I same ce lâkaê najbilʹše. Zvisno, ŝob taki algorytmy isnuvaly, ïh neobhidno rozrobyty. I protestyty. I uzgodyty. I nalagodyty avtomatyčnyj režym. Bažano, ŝob vono vmykalosʹ samo pry pevnyh, zazdalegidʹ propysanyh umovah. Todi naša systema, âk i amerykansʹka, vytrymaê budʹ-âkogo durnâ (i navitʹ kupu) ŝo randomno natyskaûtʹ na knopky v vilʹnyj čas. A bez takogo zahystu – ce ne zovsim deržava, âkŝo česno. Ce prosto kraïna, de žyvutʹ lûdy. Horoša kraïna i vynâtkovo prekrasni lûdy, ale žyvutʹ vony bez deržavy – nu bo poky ne stvoryly ŝe.

Zoya Zvinyatskovskaya